Mbas botimit të librit "Një diplomat i Tiranës në Shkup", të pritur me mjaft interes gjatë vitit të kaluar, diplomati dhe analisti Leonidha Mërtiri, na vjen me një tjetër libër, të titulluar "Përballë sfidave". Ndërsa në librin e parë, bën një analizë në formën e një ditari dhe agjende të zhvillimeve mëvetësuese e diplomatike, që shihte në "prematurën" e shtetit të Maqedonisë së Veriut, në librin e ri të sfidave, analisti ndërton një tablo shumë më të gjerë dhe shumë më komplekse. Libri është një përmbledhje vëzhgimesh të vazhdueshme, të kujdesshme dhe mendjemprehta. I organizuar në tre pjesë, ky libër ka një qasje të ndryshme nga librat e kësillojshëm, të cilët ndjekin vetëm rendin kohor të publikimit. Në pjesën e parë "Diplomacia, ligji dhe shteti" autori sjell një tufë shkrimesh që kanë të bëjnë me rregullimin dhe çrregullimin ligjor, të cilat reflektojnë efektet dhe defektet e veta, jo vetëm në institucionin për politikën e jashtme dhe njerëzve që shërbejnë në të, por edhe në luhatjet e qëndrimeve dhe reflektimeve shtetërore, në raport me fqinjët e më tej. Në pjesën e dytë, titulluar "Vëzhgime mbi çështje të vendeve të rajonit e më tej" autori përpiqet të japë tendencat kryesore, por edhe nuancat më të holla të lëvizjeve dhe aksioneve diplomatike të Shqipërisë dhe të fqinjëve. Sipas mendimit tim, në pjesën e shkrimeve që ndjekin zhvillimet ballkanike, dy janë linjat kryesore që e godasin dhe e "tërheqin për mënge lexuesin": Kosova dhe Maqedonia.

“...Leonidha Mërtiri ka arritur që përpara lexuesit ta paraqes të gjithë kompleksitetin e marrëdhënieve të brendshme dhe të ndikimit të jashtëm, t'i shpalosë të gjitha dilemat e momenteve historike, t'i tregojë kahjet përmes ngjarjeve, përmes personaliteteve dhe rolit të tyre në këto procese. Ai këtë nuk e bën nga mençuria e kohës së tashme për të kaluarën, por ai këtë e jep ashtu çfarë ka qenë në atë kohë, me faktografinë dhe me argumentet dhe me vlerësimet e atëhershme. Këtu qëndron dinjiteti i shkrimit, i besueshmërisë, i dëshmisë e i përshkrimit, duke i lënë lexuesit gjykimin dhe konkluzionet, pa as më të voglin imponim. Kjo, në asnjë rast nuk do të thotë se proceset ecin vetvetiu dhe ato duhet vetëm regjistruar. Përkundrazi, libri të kaplon të tërin dhe për asnjë moment nuk të lë indiferent. Nuk mundesh pa u mishëruar me ngjarjet, me proceset dhe me njerëzit, nuk mundesh të mos ndiesh dhimbjen, mllefin apo gëzimin, të mos ndiesh keqardhjen apo falënderimin, të mos ndiesh krenarinë apo përçmimin. ...Libri është një kontribut shumë i rëndësishëm për të kuptuar një vend dhe një kohë, për të kuptuar proceset dhe ngjarjet, për të kuptuar lindjen e shtetit të Maqedonisë së Veriut, raportet e brendshme, por edhe marrëdhëniet e jashtme, si një dëshmi, si një vështrim, si një raport dhe një analizë që ka vlera të pakapërcyeshme edhe sot, për të kuptuar drejt determinanten si dhe pse ngjau.”- Ramush Tahiri, Politolog, Prishtinë