Në këtë libër mblodha shkrimet e mia mbi kozmologjinë poetike të poetit Moikom Zeqo, të shkruara gjatë këtyre dy viteve të fundit 2018-2019. Poezia e Moikomit është një model i paparë më parë në poezinë tonë. Ajo ka sjellë jo vetëm një tematikë krejt të re. Por, mbi të gjitha, një koncept krejt të ri modern mbi krijimtarinë poetike. Risija e tij ka të bëjë me procesin e perceptimit dhe të mishërimit konceptual të realitetit dhe me "rimagnetizimin" e figurave artistike, të metaforës dhe të alegorisë. Ai arrin të krijojë figura të plota dhe të pandara midis subjektit dhe objektit, midis tokësores dhe universales, duke arritur një pasqyrim kompleks të përmbajtjes të procesit të mendimit dhe po aq të stërholluar të perceptimit artistik. -Vangjush ZIKO

... Kronika dhe fantazia, shoqërorja dhe vetjakja, politika dhe dashuria, gëzimi dhe zhgënjimi, tronditësja dhe e rëndomta, shtëpia dhe qyteti... gjithçka gërshetohet në mënyrë organike dhe harmonike në romanin "Eksod". Heroi kryesor i romanit është intelektuali që ndjek hap pas hapi ngjarjet, nga të cilat gëzohet dhe trishtohet, mbi të cilat mediton dhe mban qëndrim kritik. Nuk u jep kurrë "çek të bardhë" as ngjarjes dhe as shokëve dhe miqve, qofshin këta edhe me bindje politike si të tijat. Transformimi, kalimi nga njëra parti në tjetrën, përpjekja e paskrupullt për protagonizëm politik, paaftësia e shtetit demokratik, rritja e papunësisë, korrupsioni dhe kriminaliteti që marrin udhë, ca rrethana familjare, dëshira dhe ëndrra vetjake, e shtyjnë drejt rrugës që pati shmangur për shumë kohë.

Ndodh të jesh përballë një spektakli humoristik, po ty s'të qeshet; sepse është një motiv që e ka larguar atë... Të jesh prezent në një dhimbje e dhimbja jote të mungojë. Ndodh të jesh në kuvendim e fjalë të mos kesh... Te bien trumpeta e të mos i dëgjosh... Të jesh gjallë e të mos shohësh... Ndodh shpesh. Disa herë zgjasin sa një çast, apo orë e disa herë ditë, muaj e mbeten kujtim. Kjo ndodh sepse diçka e brendshme shkëputet prej nesh... Paskëtaj ne bëjmë përpjekje për të rigjetur copëzën që mungon. Këtë përpiqet të pasqyrojë libri "Në kërkim të vetvetes" shkruar në çaste vendimesh dhe orësh të dyzuara. Ky libër vjen 16 vjet pas librit të parë "Emigranti" dhe këmbëngul, nëpërmjet pasionit poetik që i përket një zanafille të hershme, të shprehë të vërtetën se gjithkush duhet të ndjehet unik me vetveten. Autori

Grisela Veli me librin e parë poetik të titulluar "Perëndim në trishtim" të le përshtypjen e një rruge të vetme në zanafillen përparimit që ëndërron metamorfoza. Si shpërthim dëlirësie është angullim. Larg zhurmave ordinere në delir, të vetëshpallura korife poetike, ajo vëren refuzimin; sepse, të jesh krijuese, ngjason me një mister social në tërheqje nga misticizmi i barazisë sfilitëse. Kësisoj përtej sufiçiteve sasiore, krijesat e Griselës përplot vargje eterike, pikturojnë si zogj buzëqeshje në hapësira të trishta, që fuqizojnë me paraqitjet e tyre shkëndiat e vështrimeve në lexim, për prekjen e shfaqjes në tepricën e muzgut të përrethësisë. Madje, me fjalën poezi Grisela nënkupton, pa qënie tëndore, një ekzistencë të bardhe pa dritë, e shkruar bukur, ëndërron pushtimin e ardhmërisë. Përplot pohimeve kundërthënëse, në përfundime shpreson të mbetet brendesi e mrekullueshme kuptimi. Në vijim dua t'i them Griselës: Sa do të dëshiroja që ne sotshmeri vetëm pakica ta cilsonte poete... Po kush është kjo Grisela Veli ?!... Jo për kërsherine, por për prezantimin: Grisela u lind me 20 korrik 2003 ne Tiranë nga prinderi me origine nga fshati Vërve i Konispolit. Mbaroi vitin e parë në gjimazin Lefter Talo" në Livadhja. Dëshira e saj e nesërme eshtë që të bëhet poete dhe vetëm poete. Tanimë me "Perëndim në trishtim" semaforët janë ndezur për synimin, veshur me bukuri hyjnore. ALUSH AVDULI

Shkëputur nga libri: Mitik zjarri./ Mitik ai që njerëzve ua dhuroi./ Të rinj vetëm zjarrvënësit. Shkruaj emrin tënd/ dhe gjuha ime/ bëhet hyjnore.

Dhuna është komplekse dhe ciklike. Kur një individ, grup, autoritet, zgjedh ta ushtrojë, ai mundohet të gjejë, dhe më pas të imponojë, një pretekst për ta justifikuar. Në më të shumtën e herëve, përmbledhur në fraza të gatshme, në një renditje të rastësishme të tyre, preteksti tingëllon kështu: ne kemi qenë të persekutuar nga ju, jo ju nga ne; ne jemi zot të kësaj toke dhe të kësaj prone qysh prej krijimit të botës, ju po përpiqeni të na e merrni ose tamam na e keni marrë; ne jemi këtu bashkë me ju, por nëse do të pranojmë të bashkëjetojmë ende, një ditë ju do të bëheni më të fortë se ne dhe do të na robëroni; ne jemi autoktonë, ju jeni ardhacakë; ne jemi të qytetëruar, ju jeni barbarë; ne jemi në rrugën e drejtë, ju jeni në rrugën e gabuar; ne jemi të pastër, ju jeni të ndyrë; ne jemi të zhvilluar, ju jeni të prapambetur; ne jemi në qendër, ju jeni në periferi; ne kemi histori, traditë, ju nuk keni; ne jemi pronarë, ju jeni skllevër; ne jemi të zgjedhur të Zotit, ju jeni të mallkuar etj.

Fatos Tarifa është Profesor i Sociologjisë dhe i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në University of New York Tirana, dhe anëtar i Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave. Ai ka fituar gradën PhD nga University of North Carolina, Chapel Hill (SHBA), dhe ka qenë ambasador i Shqipërisë në Mbretërinë e Hollandës dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

“Thuhet se "pyetja nxjerr pyetjen",e kështu intervista ia del të shndërrohet në një bisedë normale si ndodh zakonisht midis dy të njohurish apo miqsh të vjetër. Mjeshtëria për të vjelë sa më shumë informacion nga personazhi që ke përballë meriton vlerësim maksimal, pasi ky është edhe qëllimi përfundimtar i një interviste. Secili prej nesh ruan kujtimet e veta me shumë fanatizëm brenda nje "kasaforte", çelësin e së cilës e mbajmë po me aq fanatizëm. Këtë vështirësi të gjetjes së këtij çelësi magjik do të thosha gazetarja, gruaja, qytetarja e intelektualja Eni, ia ka dalë mrekullisht me sukses.” Prof. Dr. Nevila Nika “Përballja me të shkuarën komuniste është një ndër sfidat e rëndësishme të shoqërisë shqiptare. Kanë kaluar 28 vjet prej kohës kur u rrëzua komunizmi në Shqipëri, por ende nuk kemi një proces të përballjes me të shkuarën, ende nuk ka një proces të mirëfilltë të dekomunistizimit të shoqërisë sonë. Duket sikur ka një tendencë për t'i fshehur krimet e komunizmit, së paku duke heshtur për çfarë ka ndodhur në 45 vjet diktaturë. Ka pasur përpjekje në media për të zbardhur pjesë të rëndësishme të asaj periudhe të errët, por është bërë ende shumë pak deri tani.” Eni Vasili

Kurrë nuk e mora vesh nëse lulet u vyshkën për shkak të sëmundjes së nënës apo nëna u sëmur për shkak të vyshkjes së luleve, por një javë përpara se të shpërnguleshim te shtëpia e re pranë lumit nëna ra në shtrat, ndërkaq lulet u vyshkën sikur t'i kishte djegur bryma. E tërë kjo situatë ia shtoi edhe më shumë mërzinë babait, i cili sorollatej nëpër oborr pa ditur si të vepronte: ta shtynte shpërnguljen dhe të priste sa të shërohej nëna apo ta merrte ashtu të sëmurë e të niseshim rrugës teposhtë, drejt fushës. Mbase edhe do të priste që nëna të shëndoshej, por ndodhi edhe një e papritur që e përshpejtoi shpërnguljen tonë dhe e çoi tim atë ta merrte nënën ashtu të molisur nga sëmundja, ta hipte mbi kalë dhe të niseshim drejt fushës. Arsyeja që e çoi babën të nisej drejt shtëpisë së re me nënën e sëmurë mbi kalë, kishte të bënte me ngordhjen e peshqve kuqaloshë në fund të pusit. Pra, disa ditë pasi u sëmur nëna dhe pasi u vyshkën lulet përreth pusit, filloi të vinte një erë e keqe nga thellësia e tij. Kur im atë shkoi të shihte se ç'ishte ajo që qelbej në fund të pusit, pa peshqit e shumtë që kishin nisur të zhbëheshin dhe të ngjanin me leckurina që notonin mbi syprinën e ujit.

Pjesë nga libri: “Tani po shkoj. Do të jem i gatshëm për t'u kthyer sa herë do të keni nevojë për mua. Dhe ta dini që do të vij vetëm për ju, sepse nuk kam dëshirë ta humbisni Klausin e humbur. Po shkoj, mama, që nuk dashurove kurrë asgjë, asnjeri, përveç qëllimeve të tua të krimbura. Po shkoj, baba, sepse ti më le me një boshllëk, i cili u mbush me çdo të zezë vajtuese, me një të zezë lakuriqe që çirrej për mungesën e veshjeve të përbëra nga kujtimet e kulluara prindërore. Ndryshe nga ti që nuk kuptove kurrë se prindërit nuk i zëvendëson asgjë, unë të lashë kujtim dhëmbët e mi të thyer dhe një pasqyrë të ftohtë, e cila do të kujdeset për ty. Po shkoj, Anetë, po iki pa fjalë për ty. Po shkoj, Kaila, po zhdukem përgjithmonë, shpirt. Po ndahem edhe nga ju, o lexues të mirë, duke ju thënë fjalët e fundit: ne duhet të jemi të mirë jo për botën mërimbajtëse, as për zotin dëmtar dhe as për gjërat e tjera qesharake, por për veten, për institucionin tonë. Lamtumirë!”

një • Vladimir Prifti dhe filmi i fundit • Dhimitër Anagnosti, përrallë në kohën e tollonit • Muharrem Fejzo dhe këpuca e vesës • Drita Çomo • Xhevair Spahiu dhe kënga Cizia Zyke • Lefter Simoni, si e kam njohur • Dritëroi • Milionat e Madusë • Melankolia • Dy fjalë për Agron Çobanin • Të humbësh stacionin për librin e Suzana Zisit • Unë dhuroj vetëm libra • Stendal dy • Çikëltaksi • Tirana Feliniane • Aktori me paterica • Krizantema të verdha • Këpucët e gjakut • 97 • Porta më kryq • Molin Ruzh • Mafishet e Lalit Për Tish Dajinë • Molli • Zona zero • Një grua me Ombrellë • Në kujtim të Pietro Marubit • Homonudo • Driloni që ngrihet Iart nga mjelmat Filozofi i Burger Kingut • Klea • I huaji • Motrat Karmelitane tre • Prona intelektuale dhe karroja me presh • Ditëlindja e Kadaresë si një fatkeqësi • Letërsia e llogores • Të botosh sot një roman • Të poshtër, qelbësira, fundërrina • Një kafe më kupë prej letre • Kadare, skupsi dhe hupsi • Shpata dhe pena • Epigonizmi si traditë e re • Protestuesi, hero i kohës sonë • Letërsia e sotme • VVelcome to doc city • Skenari si partizani i panjohur • Zjarrfikëset skanë ujë • Ditëlindja e Kadaresë, apo armë që mbushen • Liria si humbje • Kambanat nuk bien për askënd së ska kambana • Hapet këto ditë, o tu mbylltë, panairi i librit • Na ka mbetur kujtimi • Ideal biznes • Dollarët fluturues • Pasardhësit e tollonit • Tapeti i kuq • Klan kinema • Quo vadis kinematografi? • Ku po shkon poezia? • Të zhdukurit • Gjumi i ministrit • Kinematografia shqiptare shkon në parajsë • Kafenetë dhe restorantet e diasporës • Fullanomania • I treti dhe i katërti, Kasëm Trebëshina dhe Fatos Arapi • Komedia vazhdon në republikën e letrave • Ah, ky çmimi Nobel! • Ati, Biri dhe piktura e shenjtë • Diaspora, një shprehje propagandistike?!

Në këtë vepër përfshihen: BUSTI PREJ KRISTALI TE KUQ -KTHIM NË SEZONIN E PLAZHTT -SUZANA, SHENJA E DJALLIT -HALLA MBAN TE KOKA LIBRA TË VERDHË -MUSTAQET ALA MOPASAN -NË NJU JORK TË PRESIN MIRË -DASHNORËT E BERATIT -GORKA -DEMONI -UIKENDI I NJË MINISTRI –SICILIANA BRUNA -SICILIANËT -NJERIU MISTERIOZ I METROSË SË NJU JORKUT -DITA E GJITHKUJT -PLAGJIATURISTI -VËLLEZËRIT E PUPLAVE -BIJTË E SHABRANES -KLARA KODIMA -KODINI -PIZZA NAOMI -KADUM -UJKU I PASHMANGSHËM -KOKAINA -MILAZIMI -NJËZET AMERIKAT -BAHAMAS SEKS -KAMERON -MILIONERI I FUSTANEVE -NËNA -TUR FRANCEZI ZENELI -NOTË PROTESTE GREQISË PËR DASHURINË SHKRIMTARIAMERIKAN LEPA BRENA HIJET -I ÇMENDURI AMERIKAN -NË HAKË NUK TË PRET ASKUSH -KULAKU -KAOSI -MBLEDHËSI I KANOÇEVE -LLESHI I ZI -REGJISORI -MANOVRAT E MËDHA -KËPUCËT E SOCIALIZMIT DHE DRANDJA E MALIBORTT -QYTETI ME SHUMË BORË -NJË GRUA QË NJOHA NË DIMËR -DREKË ME KORAN -UNAZA E MARI ANTUANETËS -FRANÇESKA -MURET -ANGJELIKA -NJË MILION ARKA ME BIRRË –BOHEMIANI I FUNDIT –HAJDUTI I PSHERËTIMAVE –TRI MINUTA -DASHURI -DHOMA E KUQE –KONTI I MONTE KRISTOS -DHELPRA E ALASKËS –SHITËSI I FISHEKZJARRËVE -PUTHJA E ZEZË -FIZARMONIKA -LEJFENI NË AMERIKË -Ç'ËSHTË DASHURIA? -BELA BELINDA -ARTISTËT E METROSË -UNAZA ME DIAMANT TË ZI -HIRI -TRAVIATA -KAZANOVA -KAURKA -NË VIGJILJE -NAKLLONI -NË LABOVË TË KRYQIT SHKOHET ME RE -ZEF HUNDA –I TREMBËDHJETI

Kjo vepër përfshin krijimtarinë si më poshtë NJE -CIRCJA, KASËM TREBESHINA, PETRO MARKO DHE MIGJENI GRIGOR CUHRAJ, PETRO MARKO DHE CINECITA -SEPSE BUJAR LAKO DHE I DEHUR ISHTE NE ROL -KINEMA ULTIMA MUNDI -TEATËR SPIRITUS MUNDI -SHALLI I TIMO FLLOKOS -SI TOTEM AJROR -VETMIA E ROBERT NDRENIKËS -SKENARI, VATH KORESHI DHE PENGU -ESAT MUSLIU DHE PËRRALLA E ZULULANDIT -BARDHYL MARTINIANI -NË DITË ZIE DHE DASHURIE -NËSE NUK I JAPIN PUNË SAIMIR KUMBAROS, QEVERIA BIE DY -FAMË BOTËRORE -LARGIM NGA LARGIMI -KUKULLA -A DO TA DËBOJMË KADARENË? -KADARE, ÇMIMI NOBEL DHE PATRIOTËT –PANAIRI I MBRETIT LAKURIQ -BALZAKU KA SHKUAR PËR KARTON -MIGJENI -ÇEREK ËNDËRR AMERIKANE -PËR RASTIN E KONSTANDIN XHUVANIT -BOBOJA -EVROPA NUK NA DO -ASGJË E RE NGA FRONTI I KRIMIT -MIRËSEVJEN PAPA FRANCESKU -KUSH NA MBRON -IDEALIST ME LISTË –FISHTA I HARRUAR, FISHTA I MALLKUAR -DY FJALË PËR FISHTËN, PO SI GJEJ ASKUND –CENTAURI KADARE NË PAZARIN E LETRAVE -KU BIE BANKA E SHQIPËRISË -DIGJET ONUFRI -KRONIKA E ZEZË -ARTAN SANTO MIK PËR NJË NATË -KUSH E KA RADHËN PAS ARTAN SANTOS? -KADARE, AGOLLI, ARAPI DHE KËPUCA KINEZE -AUTORITETET KANË RËNË -SNOBËT, SHAPLLABANËT DHE TRITOLI -BANDEROLA, FLAMUJ DHE VARREZË -S'KA POLITIKË KULTURORE -DIALOG ME NJË ROMANCIER Tre -GRETA GARBO DHE PASTRUESJA E MIGJENIT -ANA MARIA MONTI -AKTORI I FAMSHËM (PËR BUJAR LAKON) -FACOLETË DHE AMORPROP -BARIU I VERBËR QIELLOR -PUTHJA E CENSURUAR -FAGOT (PËR PRENG JAKOVËN) -SATIRIKON -SPEKTAKLI -KLASIKËT E PIAZOLËS -KARROCA -VARRI I BARDHË -STATUJA E LIRISË -BIBLIOTEKA PERSONALE -KRISHTLINDJET JANË TË KUQE -POEZIA, KJO DASHNORE Kater Pjesë nga libri me ese «Perdja», e Milan Kunderës. -Ç'ËSHTË PROVINCIALIZMI -NË VENDET E MËDHENJ? -PROVINCIALIZMINË VENDET E VEGJËL -AMELI -FAMA -DJALI DHE GJYSHJA -DIE WETLITERATUR

«Sa fjalë të bukura shqiptohen në kishë», mendonte Sajmir Strati. Do të ishte ideale që një nga fasadat e mëdha të katedrales «Nëna Terezë» të bëhej ky mozaik. Nuk mendoj kurrgjë tjetër. Figura e madhe, madhështore, në një lutje të nxehtë me zë të ulët. Dhe kori këndon, kori i grave të holla, me pamje ngasëse, fshehur bukur në buzagazin e çmendur e fin, të bëjnë të mendohesh thellë. Ato krijojnë atmosferën që lutja të ndihet, të përcillet tek fëmijët e pangrënë, të gjymtuarit, të lodhurit, të pashpresët... Nënë Tereza shtrëngon duart me përulësi të mrekullueshme, një pikë loti në faqet e rreshkura ku ndihet fort që luftonte thellë e pa pushim. Gjithçka kullonte si ujë. Ç'ndodh, thotë me vete Nëna e Shenjtë, a do të mundem vallë që kjo lutje të pranohet? Po sikur të mos jetë e mundur? Si do të jetë e mundur, momentin e duhur, pëshpëriti një lutje tjetër, i duhet madje të mbahet më fort tek mendimi i ngulitur, sikur t'ia dinim vlerën dhe ta duronim, do të ishte më bukur, do të luhej ende po ai rol i shpifur në teatër, meqenëse i është mbushur mendja se vetëm me lojë mund të shtyhet jeta... E tërhoqa paksa fillin e arsyetimit në mënyrë të çuditshme dhe vijonte të pyeste me zë të ngashëryer: Për kë flasin njerëzit atje, për kë? Ja, për atë që ndihem më ngushtë, që i mbaj qerpikët ulur, sikur të lutesha në të ftohtë, që pika të mbetet e tkurrur sa s'ka mu në lule të ballit, të mendimit... Dhe mbetet e kredhur rëndë pa sy e pa veshë, e ngrirë në formën e lutjes...

Pjesë nga libri Një lejlek kam shok. Asnjë tjetër./ Ai i bardhë. Unë i zi./ Zemrën e njëjtë./ Orë me bateri që ngarkon shtegtimi./ Këmbejmë ngjyrë/ sa herë matemi me dyshimin.../ Unë, veshur me ankth/ dhe ai, p më pyetur,/ më dhuron krahët e zgjimit...