Musolini ka vdekur dy herë. Herën e parë vdiq më 25 korrik 1943, si "udhëheqës" i plotfuqishëm i Italisë fashiste. Herën e dytë, më 28 prill 1945, kur ra nën breshëritë e armëve të partizanëve italianë, në zbatim të"vendimit" të marrë nga drejtuesit e lëvizjes kryengritëse milaneze. Vdekja e Musolinit bën pjesë në një kontekst që nuk është vetëm ai i luftës ndërmjet aleatëve të perëndimit dhe asaj që mbeti nga koalicioni hitlerian. Ajo është pjesë e një loje ndërmjet drejtuesve perëndimorë dhe sovjetikëve, madje ndërmjet britanikëve dhe amerikanëve. Por akoma më shumë ajo vë kundër njëri-tjetrit vetë italianët: fashistët kundër anti-fashistëve, komunistë në pozita të forta por në konkurrencë me perfaqësuesit e Rezistencës, të cilët po ashtu kishin mosmarrëveshje midis tyre.

Historia e një burri-në fillim fshatar, pastaj punëtor e më në fund menaxher i një dyqani bar-ushqimore-kinkaleri në një qytet të një province normande-gjithë kjo e rrëfyer me një precision kirurgjikal, pa empati dhe as ndjesi turpi, nga e bija shkrimtare. Kjo është historia e një gruaje që përballet me brishtësinë e dhimbshme të origjinës se vet dhe shkruan për prinderit e saj duke kërkuar tani një gjuhë të përbashkët, por të pamundur. Një shkrim i tendosur, pa asnjë shkarje, me një thjeshtësi të rafinuar duke e bërë" çdo fjalë të vetme të shndërrohet në një thikë të" mprehtë. "Vendi i babait" është një roman autobiografik që ia del mrekullisht, me qëllimin më ambicioz dhe fisnik të letërsisë: ate të dhënies së një eksperience personate një dimension universal, e cila na flet të gjithëve ne.

Në rrugën Remy-Dumoncel, në lagjen katërmbëdhjetë në Paris, ndodhet një ndërtese e bardhë,- një shtëpi për të moshuar, e pagëzuar "Koha e tretë". Në mes te oborrit, nje pemë e vetmuar. Ndër banorët, njëthatim i gjatë, me fytyrë të zymtë, por me sy ende shpuzë, luan me kujtimet e tij, ku ndërthuren dy gjuhët, anglishtja e vendlindjes, Irlandës, dhe frëngjishtja e mërgimit letrar. Ky zotëri i moshuar quhet Samuel Beckett.

Ai e kishte dashur nënën e tij dhe fëmijën, gjithë çka nuk varej nga zgjedhja e tij. Dhe më në fund, ai që kishte kundërshtuar gjithçka, kishte vënë në dyshim gjithçka, kishte dashur gjithmonë vetëm çka ishte e domosdoshme. Qeniet që ia kishte imponuar fati, botën ashtu siç i ishte shfaqur, gjithë çka në jetë nuk kishte mundur ta shmangte, sëmundjen, vokacionin, lavdinë ose varfërinë, me një fjalë yllin e vet. Për pjesën tjetër, për gjithçka i ishte dashur të zgjidhte, ishte përpjekur ta dashuronte, çka s'është e njëjta gjë. Kishte njohur pa dyshim, magjepsjen, pasionin madje edhe çaste dhembshurie. Por çdo çast e kishte degdisur drejt çastesh të tjera, çdo qenie drejt qenieve të tjera, dhe për ta mbyllur nuk kishte dashur asgjë nga ajo çka kishte zgjedhur, në mos po atë që pak nga pak i ishte imponuar përmes rrethanave, kishte zgjatur nga rastësia po aq sa nga vullneti, dhe më në fund ishte kthyer në domosdoshmëri: Xhesika. Dashuria e vërtetë nuk është as zgjedhje as liri. Zemra, sidomos, nuk është e lirë. Ajo është e pashmangshmja dhe pranimi i të pashmangshmes. Dhe ai vërtet, nuk kishte dashur kurrë me gjithë zemër veçse të pashmangshmen. Tani nuk i mbetej veçse të donte vdekjen e tij.

Në javët që pasuan vdekjen e së bijës 16-vjeçare, Kamilës, e cila ndcrroi jerë në prag të Krishtlindjeve, vetëm pas katër ditësh me ethe të tmerrshme, Sophie Daull filloi të shkruante. Shkruan për të mos harruar Kamilën, vështrimin e saj "të çiltër, pa djallëzi. plot dritë", çastet e tyre të bukura, të qeshurat e gëzimet; pasojat, zbrazëtinë, organizimin e lamtumirës së fundit, adoleshentët që duhen ngushëlluar, të tjerët, gjestet e të cilëve platitin shpirtin e saj të trazuar... Shkruan për të qëndruar në këmbë, për të kaluar ca orë të ditës në shoqërinë e fëmijës së humbur, për të shmangur valën e mendimeve të liga. Larg të qenit shfryrja e një nëne në zi apo një mauzole — sepse humorizmi qëndron aty me të drejta të plota — ky është romani i përballimit të padurueshmes, ku fjalët zënë vendin e një plani mbijetese: "krijimin e një pike panoramike prej së cilës unë dhe Kamila të vijojmë sërish, së bashku, të soditim botën." Ky është romani i parë i Sophie Daull-it dhe është nderuar me Çmimin e Debutimit nga Lauriers Verts de La Foret des Livres.

«Annie Ernaux është emri i një mozaiku, copëzat e të cilit formësojnë tashmë, libër pas libri, një nga veprat letrare më të rëndësishme të kohës sonë». Le Nouvel Observateur Verë 1958. Për herë të parë larg familjes, një tetëmbëdhjetëvjeçare shkon në një kamp pushimesh duke shërbyer si kujdestare dhe aty zbulon vetveten: dashurinë, seksin, gjykimet e të tjerëve, stërmundimin për të jetuar rininë, etjen për liri. Përmes dritës së fotove të atyre kohëve dhe errësirës së kujtimeve të refuzuara, Annie Ernaux rijeton kohën tranzitore që e transformoi në një grua dhe shkrimtare, duke hetuar mendimet e veta, pritshmëritë, drojën (pa harruar çrregullimet e të ushqyerit dhe ankthet e fertilitetit) e "vajzës së viteve '58". Në këto faqe plot paqeti dhe dhimbjesh të fshehta, plot hove të papërmbajtshme e këngë- "Esperantoja e dashurisë"- është pikërisht turpi i së shkuarës që riprodhon kujtimet, duke u shfaqur kësisoj, në një dhuratë të papritur, një armë të mrekullueshme të "përplasjes me realitetin", që është dhe një nga joshjet më të mëdha të shkrimtarisë së Ernaux. "Kujtime vajze", është një refleksion i fuqishëm mbi shkrimtarinë dhe një epoke thelbësore të ekzistencës, është romani i ndaluar dhe i parrëfyeshëm që autorja e ka ndjekur për tërë jetën.

"Aurelia" është novela e fundit e shkruar nga Gerard de Nerval dhe është një përjetim i ëndrrave, i fiksimeve dhe i marrëzisë. Është rrëfimi i pasionit trazues të Nervalit ndaj një aktoreje dhe pasoja e mëtejme e çmendurisë që e përfshiu. Kjo novelë ishte e parapëlqyera e artistit Joseph Cornell. Nervali u përkrah nga Prusti dhe Andre Bretoni. Si njëri prej "bohemianëve" të vetëshpallur origjinal, Nervali qe mjaft i njohur pasi i kish bërë paradë nëpër kopshtet e Pallatit Mbretëror një karavidheje mbi një fjongo të kaltër. "Nervali zotëronte gjer në thellësi një ndjesi që na dukej se na përkiste" - Andre Breton

Silvia është shkruajtur në periudhën e fundit të jetës së Gerard de Nerval, dhe qe ndër librat e adhuruar të Proustit, Gracq dhe Eco. Novela rrëfen për dashurinë e personazhit kundrejt tre grave (Silvia, Adriana dhe Aurelia) të cilat i dëshiron të tre pa mundur të zgjedhë, e ndaj në fund i humbet të trea. Historia nis kur një paragraf gazeta e zhyt në kujtimet e rinisë personazhin dhe njëkohësisht rrëfyesin e historisë. Perspektiva duket sikur zhvendoset mbrapa dhe midis të kaluarës e të tashmes, kështu që lexuesi asnjëherë nuk mund të jetë i qartë nëse zëri i personazhit është një ngjarje e së kaluarës që i përkasin kujtesës së tij, apo të së tashmes që janë duke i ndodhur. “Silvia” cilësohet si një himn për dashurinë e paarritshme dhe përshkruhet ngan jë stil i kthjellët dhe lirik. ”Leximi i Silvës më lë të pështjelluar. Më vonë mësova se me Prustin kish ngjarë e njëjta gjë” – Umberto Eco

"Nga Kafka te Kafka" është një vepër eseistike e cila na jep një tablo të jashtëzakonshme se si është ndërtuar vepra letrare e Kafkës, por ajo është gjithashtu edhe një tablo e letërsisë si një krijim kompleks që njëkohësisht i përket edhe jo shkrimtarit që e krijon atë.

Viktor Hygo e ka shkruar këtë roman, kur shoqëria frënge e kohës ishte ende e shokuar dhe e traumatizuar nga ngjarjet e Revolucionit të viteve 1789-1793, por edhe nga luftërat rraskapitëse napoleonike, që kishin sjellë kaq lavdi e mjerim njëherësh. Autori ka bërë një inskenim të një cope Mesjete. Ai dallon shumë Mesjetë: te Revolucioni Frëng, te shkaqet që e prodhuan atë; tek arbitrariteti dhe despotizmi i pakufi, tek infleksibiliteti i organizmave që ishin krijuar historikisht për të mbajtur ekuilibra e balanca. A nuk na duken skena të Revolucionit ato, kur lypsarët sulmojnë katedralen për të shpëtuar Esmeraldën apo kur krerët e botës së basifondeve bëjnë thirrje për plaçkitje e shkatërrim të vendeve të shenjta?

“Kur u ngrit në këmbë, babi kishte rrëzuar në kostumin e vet akulloret e Alcestit, që ky i kishte lënë në krahun e kolltukut (dy akullore me vanilje dhe dy me luleshtrydhe). Spektatorët bërtisnin: "Qetësi, ju atje!". Pastaj bërtitën edhe: "Ndizni dritat!". Pa u dëgjuan edhe shpërthime; ishte Xhefri që gjuante me revolverët e tij me kapsolla. Alcesti nga ana tjetër kërkonte sherifin që t'i kthenin akulloret. Zotëria me zë të trashë, në errësirë, po akuzonte babin që hante akulloret e fëmijëve. 0 sa u kënaqëm!” Shkëputur nga libri.

Përmes hulumtimeve të shumta dhe ci-lësive përshkruese mahnitëse, Zola ka arritur të vizatojë deri në detaje personazhe ambiciozë, të pa ekuilibruar mendërisht, si edhe një larmishmëri mjedisesh, institucionesh shoqërore dhe natyrisht, tiparet e kohës. Nëse Honore De Balzak, ishte në mesin e krijimtarisë kur shkroi "Komedinë njerëzore", Zola ishte në fillimet letrare kur konceptoi veprën monumentale të Rugonëve, duke i vendosur ngjarjet në kohën e Perandorisë së Dytë të Francës. Kjo seri zbërthen psikologjinë e shoqërisë e cila ishte nën ndikimin e dhunës, alkoolit dhe prostitucionit, që u përhapën edhe më shumë gjatë valës së dytë të Revolucionit Francez.

Libri Jetë imagjinare përmban gjithsej njëzet e dy portrete mit-poetike dhe letrare nga bota e antikitetit, e historisë së artit dhe ajo e krimit. Nga kjo galeri e mbushur me lloj-lloj personazhesh, - nga gjysmëzotat, magjistarët, zjarrvënësit, figura të shquara të antikitetit, tek poeti i mërishëm Cecco Angiolieri dhe piktori Paolo Uccello, duke u mbyllur me piratët William Kidd, Stede-Bonnet dhe vrasësit e frikshëm Burke dhe Hare, - Schwob-i ekspozon një aradhë me temperamente të gjalla, që shpalosin anët e errëta, të poshtra dhe të frikshme të njerëzve dhe vetë jetës. Jehonat e kësaj vepre, e mbushur me imazhe dekadente, mbërrijnë fuqishëm deri në ditët tona, me temat e saj të kohës mondane, mitit, dhunës dhe seksualitetit. Me këtë libër, Schwob-i ka krijuar një kryevepër "sekrete", që, si një lloj glosari biografik, i bashkohet simotrave të saj, Historia e përbotshme e poshtërsisë e Borgesit dhe Portrete të njëmendta dhe të imagjinuara e Alfonso Reyes-it, në panteonin e fiksionit spekulativ klasik, kryezot i të cilit është ky tekst.

Gustav Floberi, ky simbolist i madh i shekullit XIX, ka lënë vepra të papërsëritshme, që vazhdojnë të lexohen me ëndje nga lexuesit në mbarë botën edhe sot. Pa dyshim, "Zonja Bovari" është kryevepra e tij. Ema Bovari ëndërronte një dashuri të zjarrtë që do ta largonte nga monotonia e pajetë e mjedisit provincial dhe të përjetonte emocionet e një jete të vrullshme bashkëshortore. Por kur përballet me një bashkëshort flegmatik dhe aspak emocional ajo hidhet në krahët e dy dashurive të tjera, duke shkelur kështu pabesisht kurorën bashkëshortore. Ky veprim i kushton asaj rrënimin dhe më pas vetëvrasjen.

Romantizmi nuk ështe saktësisht as në zgjedhjen e subjekteve, as në të vërtetën e saktë, por në mënyrën e të ndjerit...Kush shqipton fjalën romantizëm, ka thënë art modern, do të thotë intimitet, spiritualizëm, kolorit, aspirata drejt së pafundmes, të shprehura me të gjitha mënyrat që përmbajnë artet.

Bota ku jeton Tobi është e kërcënuar! Lisin e kanë plagosur për vdekje duke i hapur një krater që po e gërryen dita-ditës. Myshku dhe likeni kanë pushtuar degët. Leo Blu mbretëron si tiran në Majlis. Elisha është robinja e tij. Banorët janë strukur dhe nuk bëjnë zë. Rrjepësit, banorët e Barishtës, janë dëbuar pa mëshirë. Megjithatë, ndonëse në arrati, Tobi nuk i rresht përpjekjet, dhe në këtë luftë ai nuk është vetëm. Në mes të dimrit të acartë, merr jetë lëvizja e rezistencës. A do të arrijë Tobi të çlirojë familjen, bashkëkombësit e tij dhe të shpëtoje botën e brishtë ku jeton? A do ta takojë ai përsëri Elishën? "Në zemër të një bote të vockël, vëllimi i dytë dhe i fundit i një romani të madh aventurash, miqësie dhe dashurie".

"Tërë jetën kam qenë me fat, me shumë fat, mbase edhe me tepër fat, kur mendoj ata që nuk kanë rrugë tjetërpërveçse të përballen me zymtinë e një përditshmërie dëshpëruese dhe, shpeshherë, të dhimbshme. Nuk është se jeta m'i ka kursyer sprovat. Edhe unë kam pasur hisen time të dështimeve profesionale dhe personale. Madje më duket se ndonjëherë më është dashur ta paguaj shtrenjtë suksesin dhe famën. Porse asnjëherë, kurrën e kurrës, nuk e kam provuar se ç'është mërzitja. Qëkurse mbaj mend, kam mundur të jetoj me pasion, të takohem me bashkëbisedues që shpesh nuk ua gjen dot shokun, si dhe të përballem me ngjarje, kujtimi i të cilave mund të mbetet në histori. Pasioni dhe nevoja për t'u përfshirë kanë qenë përherë të pranishme në zemrën e identitetit tim. Fundja, ndonëse nuk e di përse-në e kësaj prirjeje kaq të ngulitur brenda meje, të paktën kam pasur dëshirën për ta shpjeguar sesi-në e saj. Më është dashur shumë kohë përpara se të futem në këtë rrugëtim të një të vërtete që dua të jetë më e sinqerta e mundshme, ndonëse e di që ajo, per vetë natyrën e saj, do të jetë relative."

Për figurën e Talejranit është shkruar shumë dhe vazhdon të shkruhet edhe sot. I mëshohet dhe jo pa të drejtë, karakterit të tij dhelparak dhe natyrës prej zhvatësi të regjur, manipulimeve dhe intrigave fantastike, shpesh të paskrupullta, për arritjen e synimeve politike. Theksohet bashkimi në një i pragmatizmit politik me amoralizmin njerëzor. Sigurisht, janë veçori të pamohueshme dhe Tarleja realist nuk i kursen penelatat më të thekshme për evidencimin e tyre. Por po aq gjerësisht dhe me ngulm, madje, pa u druajtur as përpara përsëritjeve, thekson faktin se Talejrani diplomat dhe burrë shteti njohu vetëm fitore në karrierën e tij të gjatë dhe të ndërlikuar. Librin e përshkon ideja brilante se busulla talejraneze funksionoi mrekullisht saktë dhe prandaj rruga e zgjedhur e çoi drejt fito-reve. Lajtmotiv të jetës dhe të veprës së Talejranit akademiku rus ka bërë fjalët e vetë Talejranit: “Për hir të Francës".

"Dua të divorcohemi." Mjaftuan pesë fjalë që universi i Polinës të tronditej. E strehuar me të birin katërvjeçar te prindërit e saj, ajo i lë ditët të rrjedhin duke pritur që dhimbja të venitet. Deri në çastin kur vendos të marrë në dorë jetën e saj. Nëse ndjenjat e Benit janë zhdukur, mjafton t'i gjallërojmë. Kështu, çdo ditë, ajo do t'i shkruajë një kujtim të historisë së tyre. Por kjo zhytje në të shkuarën mund të nxjerrë edhe sekretet e varrosura thellë. Me ndjeshmëri ekstreme dhe shumë humor, Virginie Grimaldi arrin të na bëjë të rijetojmë çastet e jetës dhe dashurisë, duke kaluar nga e qeshura në lot. Një histori universale.