Qëllimi i filozofisë Islame është arritja e së vërtetës së dëshiruar, pra, arritja te Zoti nëpërmjet argumentit logjik, bazuar në mësimet islame. Ndër themeluesit e kësaj filozofie mund të përmendim Al Kindi, Farabi, Avicena, Gazali, Fakhre Razi, Sohrevardi dhe Molasadra, ku, me përjashtim të Al Kindit, që të gjithë ishin iranianë. Por edhe brezi i mëvonshëm i filozofëve që të gjithë ishin iranianë, të cilët luajtën një rol të rëndësishëm të shtrirjes të filozofisë Islame edhe jashtë territoreve Islame.

Libri "PANTEONI IRANIAN dhe IRANOLOGËT SHQIPTARË" është një kronikë e dokumentuar e evolucionit kulturor e parë në këndin e reflekseve që kanë përhapur kulturat e lashta në popullatën shqiptare, në këtë kuadër edhe kultura e gjuha perse, poezia persiane, filozofia e misticizmi pers etj. Ngjarjet, dukuritë, të dhënat etj., që pasqyrohen në këtë monografi, shtrihen në kohë që nga ekspeditat ushtarake të Darit e të Ksersit në Ballkan e deri te esetë për Avicenën, El Gazaliun, Farabiun, Rumiun etj., ose te shqipërimet e rubaive të O. Khajamit, gazeleve të Saadiut kasideve të Rudakit. Të dhënat rrokin shkrimtarë, filozofë, poetë, shkencëtarë, linguistë, historianë e studiues të ndryshëm, që dëshmohen nga shtypi ynë dhe veprat e tyre, të cilat gjenden në bibliotekat e arkivat tona. Panteoni iranian, që pasqyrohet këtu, i përket pronësisë botërore, gurrë ku janë ushqyer shumë popuj, kurse iranologët shqiptarë përfaqësojnë gjenerata të tëra dijetarësh tanë, shumica e të cilëve kanë lënë trashëgim vepra të mëdha arti. Të gjitha këto jepen në mënyrë të dokumentuar dhe në bazë kriteresh shkencore. Autori, Prof.Dr. Shefik Osmani, i mbështetur në dorëshkrimet e atit të tij dhe në hulumtimet vetjake, të bëra në arkiva e biblioteka brenda dhe jashtë vendit, na jep këtë vepër, ku hedh vështrimin e tij në historinë e marrëdhënieve kulturore shekullore në mes popujve.

Në jetë kam mësuar se nuk noton dot kur e ke rrymën kundër. Nëse të gjitha gjasat janë se diçka do të shkojë shumë keq, nuk do të jemi ne ata fatlumë që do na bjerë lotaria për t'i mposhtur këto gjasa. Kam dëgjuar se ka njerëz që fitojnë lotarinë 100 milion dollarëshe, por deri më sot unë nuk kam takuar ndonjë prej tyre. Shumë pak njerëz e mundin vështirësinë e madhe në një situatë të pamundur dhe dalin fitimtarë. Më zë tmerri kur shoh fëmijët e mi të lëndohen, në çdo moshë që kanë. Kësaj i trembem më shumë dhe shumica nga ne kështu ndihet. Nuk dua që ata të trishtohen apo të lëndohen. Romani Kundër rrymës është frymëzuar nga këto përvoja jete, sepse në një pikë të gjithë fëmijët tanë, ose shumica e tyre, përpiqen të dalin kundër rrymës, pavarësisht se çfarë u themi, njësoj si kemi vepruar edhe ne kur ishim të rinj.

Fytyrat e fundit që pa Sasha ishin ato të tri shoqeve të Hells Kiçënit dhe të shokëve të tyre. Beni i kishte hedhur Klerit krahun rreth belit. Për të ishte një pamje shumë e bukur. Ndërkohë, kali ecte me trokth drejt hotelit dhe drejt një të ardhmeje të re. Apartamenti i Hells Kiçënit do të mbetej përgjithmonë në zemrat e tyre. Gjithçka kishte filluar atje! Dashuria dhe lidhjet që ishin krijuar brenda mureve të tij nuk do të shuheshin kurrë.

Takimi i tyre u bë një dhuratë e fatit, një bekim i vërtetë, një rastësi, e tani u dukej një mrekulli. Ata e fituan dashurinë e njëri-tjetrit falë një zinxhiri të gjatë ngjarjesh, të cilat ndodhën jo vetëm me ta, por edhe me njerëzit e tyre të afërt. Këtë mrekulli mund ta quaje në mënyra të ndryshme fat ose rrjedhojë e rrethanave. Por Valeria, ashtu si Saverio, besonte se këtu nuk do t'ia dilnin aspak pa ndërhyrjen e magjisë që bëri gruaja që vetëm para pak kohësh ishte krejtësisht e panjohur. Margerita i dhuroi vajzës shumë, por takimi me Saverion u bë dhurata më magjike, më e çmuar për të.

Si individët ashtu edhe shoqëritë ishin gjithmonë në kërkim të vërtetësisë së gjërave me qëllim që t'i dallonin ato nga gjërat që thjesht dukeshin të vërteta. Pastaj ata përdornin atë që konsideronin si të vërtetë, sipas nevojave të tyre. Kjo është e qartë për këdo që lexon rreth zakoneve dhe traditave në histori dhe shqyrton monumentet e tyre arkitekturore dhe arritjet e tjera. Në këtë mënyrë, njeriu ka qënë gjithmonë i interesuar dhe madje e ka dashur këtë lloj kërkimi të cilin ne e quajmë në veçanti një kërkim filozofik, në gjithçka që lidhet me ekzistencën dhe çështjet e ndryshme të jetës së tij. Megjithatë, ai nuk është i vetëdijshëm për detajet e tij dhe as nuk është i vëmëndshëm ndaj tij në realitet. Në të vërtetë, ai impuls psikologjik i cili bën dallime, që lidhet me natyrën njerëzore, përmbush funksionin e tij rregullisht dhe vazhdimisht. Njeriu, në të gjitha detajet e qëllimeve dhe dëshirave të tij dhe në gjithçka që është e lidhur me çështjet e kufizuara të jetës së tij, ndjek këtë drejtim me vendosmëri. Por, duke qenë se nga natyra njeriut i jepet për përgjithësime, ndonjëherë ai e zgjeron këtë kërkim në diskutime të ekzistencës dhe llojeve, atributeve dhe parimeve të saj në një mënyrë të përgjithshme. Si rrjedhojë, ai mediton mbi shkakun dhe pasojën, të papriturën dhe nevojën, mundësinë dhe realitetin, përjetësinë dhe origjinën

Kina ka hyrë në një epokë reforme të thellë, periudhë kjo që e tregojnë një numër karakteristikash të reja, mes të cilave spikat ajo e kontradiktave të mëdha dhe e mundësive strategjike. Periudha e "Normalitetit të Ri", e cila u shfaq si një rezultat i rritjes në dekada të ekonomisë, rezultoi të ishte një katalizator për tranzicionin dhe rritjen e strukturës ekonomike dhe një ndërrim radikal në mënyrën e zhvillimit ekonomik. Si pasojë, Kina kaloi përtej "qëndrimit vend-numëro" dhe tani po lëviz kah vendeve më të zhvilluara. Në aspektin politik, duke pasur në nivelin më të lartë të saj Partinë Komuniste dhe modelin e saj unik të zhvillimit politik, rregullat dhe ligjet e saj do të jenë më të arrira dhe më të konsoliduara në prag të vitit 2020, stili dhe mënyra e saj e qeverisjes do të jenë më shkencore dhe më demokratike, duke i prirë një faze të re modernizimi të qeverisjes. Në aspektin kulturor, do të reformohet edhe më tej sistemi kulturor, duke u mëshuar edhe më tej vlerave socialiste dhe zhvillimit të ngadaltë kulturor kinez i cili po rritet në shkallë botërore. Në aspektin social, synimi është që të kryhet procesi i ngritjes së një shoqërie mjaftueshëm mirë nga të gjitha anët, në prag të vitit 2020, kohë kur shoqëria do të jetë më harmonike dhe jeta e njerëzve do të jetë përmirësuar. Sa i përket ndërtimit të një qytetërimi ambientalist, ky i fundit do të jetë më i përsosur dhe ndërtimi i një Kine të bukur do të jetë më i frytshëm.

Një ylli të fshehtën time për ty, ia pëshpërita mbrëmë: "Dhuroja - thashë - qenien time kësaj lulexhixhe - hënës"...

Për dashurinë që vdes, flasin ata që e kanë humbur atë, por edhe ata që e jetojnë ende. Të parët flasin për diçka që ka ndodhur, kurse të dytët e bëjnë këtë gjë nga frika e humbjes së saj. Po Denisi ku bënte pjesë? Në të parën apo në të dytën? Në fakt, as në të parën dhe as në të dytën. Sepse në rastin e tij nuk mund të flitej për një dashuri që vdes, ndërkohë kur dashuria tek ai nuk kishte lindur asnjëherë. Ai kishte humbur thjesht Silvian, trupin e saj. Nuk kishte humbur as dashurinë e Silvias për të, as dashurinë e vet për Silvian. Dashuria mes tyre nuk ekzistonte jo më tani që ishin ndarë, por nuk kishte ekzistuar asnjëherë më pare. Njeriu nuk mund të humbasë diçka që nuk e ka patur. Dy njerëz kurrë nuk mund ta bëjnë një botë të tërë të ndjehet e lumtur, por kur dy njerëz janë të lumtur me njëri-tjetrin, ata mendojnë se e gjithë bota është e përfshirë në këtë lumturi. Dashuria e vërtetë nuk është si një fije bari, që sot bleron e nesër thahet. Ajo nuk është as si një lule, sado e bukur që të jetë, që sot shkëlqen e nesër vyshket. Dashuria e vërtetë është si një pemë e madhe me rrënjë të thella, të ngulura fort deri në skajet më të largëta të shpirtit dhe të trupit, atje ku nuk arrin dot asnjë ndjenjë tjetër veç dashurisë.

Jashtë ironisë dhe sarkazmave të Zhan Batist Klemansit, këtij "profeti bosh për kohët mediocre,, ky "njeri i kohës sonë" me "lirizëm qelizor", që ushtron funksionet e çuditshme të "gjykatësit pendestar" dhe që, nëpërmjet pohimit të fajësisë së tij, kërkon ta fusë bashkëbiseduesin e tij memec - apo lexuesin e tij - nis rrëfimin e vet, Kamyja shpreh edhe njëherë nostalgjinë e tij për pafajësinë dhe për bashkimin midis qenieve njerëzore, në një botë ku secili ëndërron për pushtet dhe ku "dialogu " është zëvendësuar me "komunikatën ". Tregimi i Klemansit është shprehje e ndërgjegjes sonë të turbulluar. Duke folur për ne, ai na detyron të pranojmë se "të jesh i lumtur, do të thotë të jesh fajtor ". Ky është ndoshta, një nga kuptimet më të thella të Rënies, vepër dyshimi, vënie në formë e një trazimi të brendshëm dhe e një keqardhjeje, ndërgjegjeje të mprehtë, e pastërtisë së pamundur. Kamyja thoshte se ferri është brenda vetes, është rënie e pafundme në purgatorin e njerëzve.

Libri "Këtu ka qenë Roma" tregon jo vetëm dhe jo aq për gurët dhe piedestalet, sesa për historinë që qëndron pas tyre. Të kalosh pranë ndërtesës së Ministrisë së Financave, ku nuk ka ndonjë rrënojë antike, është një gjë e zakonshme, por është krejt ndryshe të mësosh, se në këtë vend, që quhej "Fusha e mallkuar", janë varrosur priftëreshat vestale (virgjëreshat e Vestës), të cilat kishin shkelur betimin e delirësisë. Edhe sot e kësaj dite kockat e tyre ndodhen aty nën tokë, fare pranë këmbëve tuaja. Përmes këtij libri synojmë të thërresim fantazmat e heronjve antikë nga faqet e shkrimeve të autorëve të lashtë dhe nga tekstet e mërzitshme shkollore dhe t'i vendosim ato në vendin që kanë pasur kur ishin gjallë, kur dashuronin, kur luftonin, kur bënin prapësira, kur shisnin dhe blinin si dhe kur thurnin intriga. Në qoftë së keni planifikuar një udhëtim në Qytetin e Përjetshëm, apo sapo jeni kthyer prej andej, ky libër do t'ju bëjë të udhëtoni nëpër Romën antike pa u ngritur aspak nga kolltuku juaj i rehatshëm.

Arrestimi!! A nuk duhet thënë se ai do të bëhej kthesë rrënjësore në jetën tuaj? Ç’është kjo rrufe e drejtpërdrejtë kundër jush?Ç’është kjo tronditje e paperceptueshme shpirtërore, të cilën jo kushdo mund ta përballojë dhe që shpesh kalon në çmenduri? Gjithësia ka kaq ëndrra, sa qenie të gjalla ka në të. Secili prej nesh është qendër e gjithesisë, por bota shkërmoqet, kur ju fishkëllejnë: "Jeni i arrestuar!" .. .Por truri i errësuar është i paaftë t'i përfshijë këto ndryshime të botës; edhe më të rafinuarit, madje edhe më të thjeshtët prej nesh në atë moment, nga e tërë përvoja e jetës, nuk janë në gjendje të shqiptojnë asgjë tjetër përveç se: -Unë?? Për ? Çfare?!?.. pyetje që me miliona e miliona herë është përsëritur para nesh, por që asnjëherë nuk mori përgjigje. ... Arrestimi… është një kapërcim befasues dhe i menjëhershëm, një zhvendosje, një rishtresëzim i habitshëm nga njëra gjendje në tjetrën. Ju. Ju... jeni i arrestuar! Dhe nuk gjeni dot as edhe një fjalë për t'u përgjigjur, përveç një blegërime të mekur. - U-unë?? Për cfarë??.. Ja çfarë është arrestimi: ai ngjason me shpërthimin verbues dhe goditjen, prej të cilave e tanishmja papritur zhvendoset në të kaluarën, kurse e pamundura shndërrohet në të tanishme me të drejta të plota. ... Arrestimi tradicional... vazhdon akoma, pas shoqërimit të varfanjakut: brutalitet i paparë për disa orë me radhë në apartament. Kjo do të thotë: shkatërrim i orendive, shqyerje edhe flakje të objekteve të varura në mure; përmbysje të rafteve dhe tavolinave, grisje librash e dokumentesh, shkelje qelqurinash me cizme dhe pirgje me sende të hedhura mbi dysheme. Asgjë njerë zore nuk vihet re gjatë kohë së bastisjes.

Sa vjeçë je ti? - e pyeste ndonjëherë Granzhi duke i lëmuar vetullat me gisht, i befasuar nga bukuria e saj shumë më tepër sesa nga një shakullinë e papritur, duke kapsallitur sytë para një drite tejet të fortë, ndërsa ajo qeshte me ate zë gryke dhe ia prishte flokët me gishtërinjtë e lehtë - por ai e kuptonte që pyetja e tij nuk kishte kuptim dhe se rinia në atë çast nuk kishte të bënte me moshën; ajo ishte më shumë një krijesë" përrallore, si bricjapët. ''Këtë vajzë e kam gjetur në pyll, mendonte dhe zemrën ia tejshponte një sëmbim i mrekullueshëm; ekzistonte një shenjë lidhur me atë: deti e kishte sjellë me valët e tij deri tek ai mbi nje korite guri; e ndiente për sa pak kohe ia kishin dhënë hua; vala që e kishte sjellë do ta rrëmbente përsëri.

... "A na bën nje kolonë javore, si thua?", më pyeti i shkujdesur, duke kruar mjekrën e kuqe. Hm, tani, duke pasur parasysh kolonat e tjera dhe autorët e tyre, më dukej bezdi e madhe. Po une fillova, jo me një kolonë, por me një recension për Papa Hemingëay, të A. E. Hotchner-it. Pastaj, një ditë prej ditësh, mbas garave me kuaj, u ula dhe shkrova titullin, SHËNIME TË NJË PLAKU TË NDYRË, hapa një birrë dhe teksti u shkrua vetë. S'ishte ajo tendosje dhe ajo gdhendje e kujdesshme me një cope tehu të topitur, siç nevojitej për të shkruar diçka për The Atlantic Monthly. Po kështu, s'ishte nevoja thjesht për të bërë gazetari të dystë e të shkrehur (ëë, të gazetarizuar??). Dukej se s'kishte kurrfarë presioni. Vetëm të uleshe ndanë dritares, të pije një birrë dhe lëre të dale vetë. Ç'kishte për të ardhur, do të vinte... Charles Bukoëski

... Deri sot në arkivat osmane nuk ishin gjendur dokumente mbi Sabatai Zevin. Kjo është edhe arsyeja që mbi Sabatai Zevin ishin thurur aq shumë teori konspiracioni, saqë është pretenduar se i gjithë dokumentacioni mbi Zevin që ndodhej në arkivat osmane ishte zhdukur. Libri që keni në dorë provon se teza të tilla nuk qëndrojnë dhe se, nëse Arkivi Osman do të hulumtohet me imtësi, do të jetë e lehtë gjetja e dokumenteve tëe shumta mbi Sabatai Zevin. Në këtë punim gjithashtu janë trajtuar edhe çështje si emigrimi i hebrenjve në Turqi, aktivitetet e tyre në vendin tonë dhe personalitete të njohura hebrenjsh që dolën në skenë. Të gjithë këta u trajtuan sipas periudhave përkatëse. Ndërsa pjesa që flet mbi mjekët hebrenj është edhe e para e llojit të vet të cilën e kemi përpiluar në mënyrë të detajuar duke shfrytëzuar burimet e dorës së parë.

Asnjehere s'e kam ditur tamam cdo te thote grua shume femerore apo burre shume burrnor, nese nuk eshte para se gjithash ai ose ajo qe dashurojme. Atehere, me premto. Me premto se brengen tende nuk do ta shnderrosh ne lehtesi, ne dredhi. Nje banese gri e qarkuar prej ferrash e rrenojash. Ah, jo! Nuk dua qe vdekja te fitoje me shume nga sa mund te marre me vete. Ti nuk do te mbyllesh me shtate pale kyçe prapa mureve te kujtimit. Nuk dua ta ndihmoj gurin. Kemi qene te lumtur dhe kjo na sjell detyrime kundrejt lumturise. Nuk di se çfare t'ju them tjeter pervec kesaj: une i dhashe gjithcka dhe tani e tere kjo me ka mbetur ne dore. Dashuria eshte e vetmja pasuri qe rritet me shkaperderdhje. Sa me shume te japim, aq me shume na mbetet. Une kam jetuar fale nje gruaje dhe nuk e di si mund te jetohet ndryshe.

Befas ndjeu sikur iu shkëput një pjesë nga vetja e tij: krenaria që ndiente sa here që mendonte se pas do të linte trashëgimi Anën, u shndërrua në agoni, ndoshta edhe në ndjenjë fajësie. Mendja dhe shpirti i tij kërkonin, në mënyrë torturuese, sfilitëse, një zgjidhje. Tashmë i duhej që të zhbironte qysh nga flllimi, madje imtësisht, jetën e Anës, por edhe të kërkonte përgjegjësinë e tij rreth fatit të jetës së saj. Vetëm shpëtimi i shpirtit të tij ishte pendimi. T'i kërkonte të falur për gjithçka bëri dhe për gjithçka nuk bëri dhe që atë femër e sollën deri në këtë pikë, të zbulonte se çfarë harroi që t'ia mësonte. Dhe, nëse do të mundte t'ia mësonte atë, qoftë edhe tani. Përpara se të ishte vonë.

Darka e Bardhë e Parisit i mbeti besnike idesë fillestare dhe kjo e përligjte veten më shumë. Gjatë tridhjetë vjetëve të zhvillimit të saj asnjëherë nuk u zbulua sekreti i vendit të organizimit, gjë që ia shtonte shumë popullaritetin dhe e mbështillte me aureolën e misterit. Njerëzit jetojnë një vit të tërë në pritje të Darkës së Bardhë dhe asnjëherë nuk janë zhgënjyer nga organizimi i kësaj ngjarjeje magjike. Nuk ka asnjë dyshim se kushdo që ka qenë në një ceremoni të tillë, nuk e harron kurrë që nga momenti i parë e deri tek i fundit. Kujtimi për të do të nanurisë për një kohë të gjatë ata që kanë patur fatin të marrin ftesë për të qenë të pranishëm. Dhe secili prej tyre e pranon se gjatë ngjarjeve të tilla ndodhin mrekulli.

Teo e mbante mend se si Natasha e shqiptonte emrin e tij. Pa lëkundjen e vitheve të saj, kur ngjitej shkallës përpara tij, dhe flokët që i përhapeshin nga era, kur qëndronte te parmaku i kuvertës duke e ndjekur me sy nga pas largimin e katerit. E gjithë vetëdija e tij ishte e mbushur vetëm me të, kurse trupi iu drodh nga tendosja kur Teo filloi te" punonte. Dhe ja, pas njëfarë kohe, nga thellësitë e mjegulluara të pëlhurës dolën tiparet e fytyrës së saj... Natasha... Ajo e kishte magjepsur, duke ia nënshtruar shpirtin dhe trupin... Teo e ndiente se Natasha e kish zotëruar atë, prandaj, i përfshirë nga njëfarë dëshpërimi i tërbuar, ai vazhdonte. Të hidhte bojë pas boje te kanavaca. Dhe kështu vazhdoi derisa zbardhi agim i ditës së re. Nuk e dinte se sa ishte ora, nuk kishte fare punë me orën. Sepse vetëm duke vizatuar mund të qëndronte pranë Natashës. Dhe kur rrezet e para të agimit u dukën që pas horizontit, nga pëlhura e tij e vështronin sytë e saj të mrekullueshëm.

~ Poezitë e tri pjesëve të para të këtij libri iu përkasin viteve 1955 1968 ndërsa poezitë e pjesës së fundit janë punime të reja të viteve 1972 - 1973.

Në Ahiska, në një zone të Gjeorgjisë, nën hijen e Luftës së Dytë Botërore, jetonin njerëz me përkatësi të ndryshme etnike si armenë, hebrenj, gjeorgjianë dhe turq. Ndërkohë përjetohen ngjarje dhe zhvillime krejt të reja në qendër të miqësisë së Omerit dhe Nikës së vogël. Këto miqësi ndërpriten në një formë tragjike pasi në një natë më shumë se njëqind mijë njerëz merren nga fshatrat e tyre me anë të ushtarëve të armatosur dhe syrgjynosen në Azinë e Mesme me vagonët e transportit. Gjatë udhëtimit të vdekjes që zgjati për 40 ditë me radhë rreth tridhjetë mijë njerëz humbin jetën për shkak të urisë, të ftohtit dhe sëmundjeve. Vepra me titull "Nën hijet e shelgjeve vajtuese" nuk nxjerr në dritë veçse miqësitë, luftën dhe syrgjynosjen, por edhe fluidin e përballjes së njerëzve me idealet e tyre, për hir të të cilëve sakrifikojnë jetën. Në këtë roman të shkruar me stil dhe shije të hollë artistike të autorit Firat Sunel, do të gjeni jetesën përrallore karakteristike të shumëngjyrshme dhe të mbushur me konflikte, po ashtu edhe dashuritë e mbetura për gjysmë të Kaukazisë dhe gjithë gjeografisë së rajonit duke nisur nga mali Kaf deri në Petrograd që ndezi shkëndijën e parë të Revolucionit Bolshevik, nga Lufta Civile Ruse e deri në" Svanetja.

Muazezi u ngrit paksa. Në fillim vështroi dhomën me sytë që nuk shquanin asgjë. Iu duk e çuditshme që Kadri-beu befas u shkëput prej saj dhe në dhomë u nder heshtja. Kur shikimi i saj ra te Jusufi që kish qëndruar te dera, u drodh, E kaloi dorën nëpër fytyrë, sikur të donte ta shtynte tutje figurën bezdisëse. Tisi i mjegullës që e ndante nga i shoqi, u shpërnda pak nga pak dhe Jusufi u shfaq përpara saj fare qartë. Ajo u bë fare esëll. Në shpirtin e saj nuk kishte frikë. Përkundrazi, u ndje e lehtë dhe e qetë. Kështu e ndien veten udhëtari, kur, më në fund, arrin të pushojë pas udhëtimit të gjatë e të lodhshëm. Në fytyrë iu shfaq buzëqeshja e qetë.

Një ditë kuptuat se nuk ishit vetja dhe po përjetonit të shkuarën e një tjetri me transferimin e kujtesës... Nuk mbaroi... Kjo kujtesë e transferuar ishte armikja juaj më e madhe dhe donit të arrinit te një e fshehtë... Për më tepër ju nuk e kishit pandehur kurrë që do të shndërroheshit në armikun tuaj. Tashmë armiku përballë, jeni ju para transferimit. Ju trazua mendja apo jo? Të shohim ç'ka ngjarë para se të fillojmë me lojrat e mendjes: E gjitha filloi me ardhjen në Stamboll të Nikola Teslas për një konferencë në muajin shkurt të vitit 1913. Të njëjtën ditë kur Doktori i Mjekësisë Atahunalp Urumgallatllë, i cili kishte ftuar atë, po ecte sipër Haliçes së ngrirë, akulli u thye dhe u zhyt në ujërat e ftohta... Në të njëjtën ditë të vitit 2015 një njeri hapi sytë në një breg të pabanuar. Nuk mbante mend asgjë dhe ishte lakuriq... Kur mbërriti te fanari i detit në majën më të lartë të shkëmbores pas, mësoi identitetin dhe familjen e tij. Emri e kishte Atahunalp Urumgallatllë, familja e tij jetonte në një fermë afër. Kur mësoi nga njëra anë se familja e tij shtatë vetëshe ishte kacafytur me dobësinë e kujtesës, e cila ishte një sëmundje genetike, e nga ana tjetër u përball me çudinë e të paturit një fermë në një vend kaq të shkretë, kuptoi se nuk i kishte mbetur zgjidhje tjetër veçse të ndiqte pas të shkuarën e tij. Bukur, ku ishte e shkuara? TE akujt që u thyen në vitin 1913, apo në bregun e pabanuar ku hapi sytë? Në fillim duhet të" gjente se kush ishte ai vetë!

Libri i udhëtimeve të Evlija Çelebiut, emri i vërtetë i të cilit është Mehmed Zilli, na del përpara si një vepër me rëndësi të veçantë nisur nga fakti se ajo na paraqet një panoramë ekonomike, administrative, kulturore e historike të një pjese të konsiderueshme të hapësirës territoriale të Perandorisë Osmane të shek. XVII. Në vetvete, kjo vepër është një shembull dhe burim i dorës së parë të historisë kulturore të zonave e rajoneve që ai ka vizituar. Rëndësinë e kësaj vepre e tregon më së miri numri i madh i ribotimeve të saj, i përkthimeve në disa gjuhë të ndryshme dhe i një numri të madh artikujsh, shkrimesh, monografish të karakterit akademik që janë shkruar mbi këtë punim.