Niccolo Machiavelli, një nga analistët më famëkëqij, që politika ka njohur, shpjegon në këtë ese një numër temash, përfshirë si të organizojmë një komplot të suksesshëm, ose se si të ruhemi prej tij, se si një popull i korruptuar e ka shume të vështirë të ruajë lirinë dhe se si një popull i pakorruptuar është i aftë të refuzojë dhuratat nga politikanët ambiciozë që duan pushtet me çdo kusht, pasi këto dhurata paguhen me lirinë e tyre. Duke analizuar historinë, ai u rekomandon njerëzve të jenë racionalë në veprimet e tyre politike, por, gjithashtu, vëren se një tiran i meriton të gjitha sharjet, ndërsa një themelues republike i meriton të gjitha lavdërimet. Këto ese vijnë në shqip për herë të parë.

Tre hetuesit më ngjanin si tre demonë të dalë nga faqet e "Ferrit" të Dante-s dhe që përdornin katër pikëpyetjet si çengela për të më varur kokëposhtë në flakët e ferrit që më dukej se hapeshin diku mes meje dhe atyre. Gojët e tyre pyesnin parreshtur për pikepyetjet dhe mua me dukej se kravatat e tyre që ishin poshtë gojës, ishin si litarë në të cilët ishin të lidhur çengelët, - Interesante kjo që" ti punëtor miniere merresh edhe me kërkime filozofike, - më tha ai që dukej si kryesori nga tre hetueset që më morën në pyetje. (Demoni i parë).

Eseja raë e brohoritur e kohëve të fundit. Çmimi "Syri kritik i rrëfimtarisë". • Çmimi "Libraritë rekomandojnë", në kategorinë e veprave jo të trillit. Çmimi "Buho për librin më të mirë", i Shoqatës Aragoneze të Miqve të Librit. Çmime të "Romanit historik hislibris", në kategorinë e veprës më të mirë jo trill. * Çmimi "Veprimi civil në mbrojtje të shkencave humane", në kategorinë e veprës më të mirë jo trill.

Në këtë vëllim të dytë të veprave të autorit Faik konica do te gjeni prozën e gjatë dhe eseistikën.

Gjithnjë të njëjta, riprodhime të vetes ad perpetuum, ndonëse larg sho-shoqes, vilat e braktisura të Tiranës së dikurshme kur bien nuk marrin me vete veç tullat e baltën e tyre të qerpiçit, por dhe dëshminë e thurimës sociale e kulturore të jetëve që kanë frymëtuar në to, jetë të cilat nuk i regjistroi kurrë asnjë regjistër zyrtar. Ky dekalog synon të jetë një homazh për gjithë këto vila, dikur banesa.

"Shpirtrat e njerëzve janë si puset e thella. Asnjeri nuk di se çfarë ekziston në fund. E vetmja gjë që mund të bësh është të supozosh duke gjykuar nga ato që iundrojnë në sipërfaqe herë pas here." thotë Haruki Murakami. Me universalitetin e penës së tij, duke mbetur origjinal në talentin e lindur për të shpallur veten, në letërsinë që bën, sa më brishtë dhe fuqishëm njëkohësisht, Marku nxjerr perlat e shpirtit të tij, për të zbukuruar shpirtrat tanë, për ta ndjerë edhe më mirë, jetën që pulson brenda nesh. Sepse kjo është merita e letërsisë së bukur, sepse ky është misioni i shkrimtarit në luftë e në paqe, sepse këto janë mishërimi i emrit dhe veprës të mikut tim të shtrenjtë dhe shkrimtarit të mrekullueshëm, Mark Simoni!”- Eli Kanina

Nuk ka më magjike se sa veprat letrare, për të zgjuar tek ne, ato gjendje që shpesh në rrethana të tjera nuk i verifikojmë dot apo nuk e dimë se i kemi brenda vetes. Ndodh taman si me letrën e lakmusit, që në tretësira të ndryshme shfaq ngjyra dhe veti të ndryshme. Veprat letrare gjatë leximit, na stilojnë në mendje realitete paralele, prodhojnë tek ne përjetime personale. Ndodh që duke lexuar një roman, në kokën tonë strukturohet një roman tjetër, që ecën paralel me subjektin tonë të lexuesit, pra ne bëjmë me vete gjatë procesit të leximit edhe një roman të dytë, një roman tonin, që i ngjan dhe s'i ngjan atij që po lexojmë. Pikërisht këtë nukël, këtë energji që vjen prej brendisë së veprave letrare, këto valenca fjalësh dhe subjektesh, këto kuante ka kapur "antena" e lexueses Eli Kanina, që më pas tërë këtë pasuri vetiake dhe leximesh e ka kthyer në një agregat estetik dhe letrar, për të na sjellë këtë libër të mrekullueshëm. Patjetër që një shkrimtare e talentuar, e ka shumë të përpunuar shqisën dhe shijen e leximit. Veprat e lexuara nga Kanina kanë zgjuar tek ajo përfytyrime vetjake, kënaqësi personale, emocione të vetvetes, imazhe dhe ide të fjetura brenda qenies. Kjo autore ka lexuar tërë jetën, dhe pikërisht letërsia i ka "prishur" qetësinë e së zakonshmes, i ka transmetuar efektet dhe impresionet e saj, e ka sugjestionuar që në fëmijëri, i ka zgjuar që në vitet e para të leximit ato jehona që vijnë prej skutave të nënvetëdijes, librat i kanë dhënë asosacione, i kanë prodhuar atë që, Alfred Hiçkok e quan "Filmi i dytë në kokën e lexuesit". Dhe tërë këto gjendje kanë formuar tek kjo shkrimtare e talentuar "alter tekstin" e saj. Mikja ime, autorja Eli Kanina, ka këtu rreth njëzet e ca shkrime për njëzet e ca autorë apo libra, por me progresionin e saj të leximeve dhe përjetimeve, na ka dhënë shumë më shumë letërsi se vetë ata libra, ata subjekte, ato gjendje leximesh. Më tepër se një falenderim për bashkëpunimin tek gazeta Mapo, edhe një urim për këtë libër, këtë gjest letrar shumë interesant për lexuesin!- “MARK SIMONI”

Kopshte parajse ishin sytë e Kukullës, ënderr dashurie ishin sytë e saj bLu. Sytë e Kukullës ishin pasqyra më besnike e shpirtit të saj, kurse përmasat e KukullËs me përjetësinë ishin njëlloj sikur ato të artit me letërsinë. Njëlloj si përmasat e veprës sË Balzakut me Francën, në thënien e famshme se nëse ndodh ndonjë përmbytje e Francës dhe shpëtojnë veprat e Balzakut, nuk ka ndodhur asgjë! Por nëse ndodh e kundërta, atëherë kjo do të ishte katastrofa: pra nëse do të përmbyteshin, do të humbeshin apo nëse do të treteshin veprat e Balzakut, e do të shpëtonte Franca! Është kaq e rralle një lidhje e tillë, një mishërim kaq i përjetshëm i një shkrimtari me vendin e tij, i veprës së tij me atdheun e tij. E as këtu nuk mund të ketë rastësi: Balzaku, Franca dhe letërsia franceze - njëra prej luleve më të bukura të qytetërimit. Nderkaq, sytë e Kukullës ishin dy sy si dy botët më sipërore kopshteve të parajsës. Pra, edhe nëse përmbysej bota, mjaftonte qe ata dy sy të mos mbylleshin kurrë, sepse bota nuk mund të shpëtonte ndryshe përveç se nga magjia dhe shenjtëria e ngjyrës së kaltërt. Kjo ishte sy të mos mbylleshin kurrë, sepse bota e syve është bota e shpirtit. Kukulla ishte një metaforë - një emër me zemër dielli, ndoshta një nga dëshmitë më të rralla se Zoti është poeti më i përsosur. Ajo ishte vetë vargu gjenial i Rudakit - pa dyshim një poet permasash të Fytyra jote zbardh si dita e të ringjallurve!... papërsëritshme: Fytyra jote zbardh si dita e të ringjallurve!...

Ligjëratë rreth skllavërisë së vullnetshme (Discours de la Servitude Volontaire) ka një rëndësi që shkon përtej kënaqësisë së kulluar që fal leximi i një vepre të shkëlqyer e thelbësore në filozofinë politike. Ligjërata është teoria e parë e mosbindjes civile. Ajo na kujton se çdolloj shteti, sado i egër e despotik, mbështetet tekembramja në pëlqimin e shumicës së publikut e jo thjesht në frikën e tij. Dhe se ky pëlqim mund të tërhiqet pa dhunë. Duke shpjeguar natyrën e tiranisë, vepra vë në pah se ky pëlqim është i konstruktuar me bukë e cirk - por, edhe se, kur populli e provon tiraninë për një kohë të gjatë, mësohet me të keqen.

Ese mbi lirinë, është një përmbledhje që përshkohet sistematikisht nga një doktrinë e qartë politike për lirinë, ani pse Lordi Acton ishte një historian me një erudicion të thellë më shumë se një teoricien politik dhe se nuk shkroi as edhe një vepër të vetme sistematike në mendimin politik. Por i gjithë korpusi i shkrimeve të tij evidenton problematikat kryesore të veprës së tij: qasja ndaj historisë, liria e besimit dhe ajo politike, një qëndrim të ri, madje edhe kritik të një katoliku të devotshëm për çështjet e Kishës Katolike. Esetë e botuara në këtë vëllim i përkasin asaj periudhe të veprimtarisë së tij, kur, siç thotë Rusell Kirk, ai ishte një mjeshtër i esesë dhe shfaqte një gjeni rinore.

ESE-të e përzgjedhura përvijojnë një hartë besnike të përballjes së autorit me probleme të caktuara politike, etike, shoqërore apo historike, siç janë çështja e dhunës apo ajo e së keqes, çështja e praktikave të drejtësisë apo e autoritetit, praktikat politike të historiografisë, të vetes dhe të tjetrit, si dhe të dialogut e analizës së disa përfaqësuesve të shquar të mendimit. Ricoeur nuk formulon drejtpërdrejt teori politike a një konceptualizim të politikës si të tillë, por, edhe pse nuk e teorizon drejtpërdrejt politikën (ose politiken) si të tillë, Ricoeur e takon dhe e trajton parreshtur atë si në teori, ashtu edhe në praktikën e saj.

Osipov është njëri nga shkrimtarët më të njohur e të vlerësuar që ka nxjerrë Rusia viteve të fundit, autor i shumë eseve, tregimeve të shkurtra, pjesëve teatrale dhe romaneve. Veprën e tij e kanë quajtur letërsi të vërtetë, në kohëra të tmerrshme, me ndershmërinë e saj të thjeshtë dhe stilin krejtësisht të veçantë si kui-tesencë artistike. Emri tij i shtohetasaj vijës së jashtëzakonshme ruse, doktor-shkrimtar. Ai ka fituar çmime të shumta dhe pjesët e tij teatrale shfaqen në mbarë Rusinë. Në vitin 2005, ndërsa punonte në spitalin rajonal në Tarusa, Maxim Osipov, si humanist vizionar, themeloi një fondacion humanitar për të siguruar mbijetesën e këtij spitali. Veprat e tij letrare janë përkthyer deri tani në më shumë se 18 gjuhë. Aktualisht jeton në Tarusa, i njohur si qytet artistësh, pikërisht 101 kilo-metra nga Moska.

“Vepra e vërtetë e Pavël Florenskit, nuk janë librat e tij, as mendimet e tij dhe fjalët, por ai vetë, dhe gjithë jeta e tij që ka kaluar gjatë kapërcyellit të këtij shekulli dhe shekullit që do të vijë”-At Serge Boulgakov

një • Vladimir Prifti dhe filmi i fundit • Dhimitër Anagnosti, përrallë në kohën e tollonit • Muharrem Fejzo dhe këpuca e vesës • Drita Çomo • Xhevair Spahiu dhe kënga Cizia Zyke • Lefter Simoni, si e kam njohur • Dritëroi • Milionat e Madusë • Melankolia • Dy fjalë për Agron Çobanin • Të humbësh stacionin për librin e Suzana Zisit • Unë dhuroj vetëm libra • Stendal dy • Çikëltaksi • Tirana Feliniane • Aktori me paterica • Krizantema të verdha • Këpucët e gjakut • 97 • Porta më kryq • Molin Ruzh • Mafishet e Lalit Për Tish Dajinë • Molli • Zona zero • Një grua me Ombrellë • Në kujtim të Pietro Marubit • Homonudo • Driloni që ngrihet Iart nga mjelmat Filozofi i Burger Kingut • Klea • I huaji • Motrat Karmelitane tre • Prona intelektuale dhe karroja me presh • Ditëlindja e Kadaresë si një fatkeqësi • Letërsia e llogores • Të botosh sot një roman • Të poshtër, qelbësira, fundërrina • Një kafe më kupë prej letre • Kadare, skupsi dhe hupsi • Shpata dhe pena • Epigonizmi si traditë e re • Protestuesi, hero i kohës sonë • Letërsia e sotme • VVelcome to doc city • Skenari si partizani i panjohur • Zjarrfikëset skanë ujë • Ditëlindja e Kadaresë, apo armë që mbushen • Liria si humbje • Kambanat nuk bien për askënd së ska kambana • Hapet këto ditë, o tu mbylltë, panairi i librit • Na ka mbetur kujtimi • Ideal biznes • Dollarët fluturues • Pasardhësit e tollonit • Tapeti i kuq • Klan kinema • Quo vadis kinematografi? • Ku po shkon poezia? • Të zhdukurit • Gjumi i ministrit • Kinematografia shqiptare shkon në parajsë • Kafenetë dhe restorantet e diasporës • Fullanomania • I treti dhe i katërti, Kasëm Trebëshina dhe Fatos Arapi • Komedia vazhdon në republikën e letrave • Ah, ky çmimi Nobel! • Ati, Biri dhe piktura e shenjtë • Diaspora, një shprehje propagandistike?!

Kjo vepër përfshin krijimtarinë si më poshtë NJE -CIRCJA, KASËM TREBESHINA, PETRO MARKO DHE MIGJENI GRIGOR CUHRAJ, PETRO MARKO DHE CINECITA -SEPSE BUJAR LAKO DHE I DEHUR ISHTE NE ROL -KINEMA ULTIMA MUNDI -TEATËR SPIRITUS MUNDI -SHALLI I TIMO FLLOKOS -SI TOTEM AJROR -VETMIA E ROBERT NDRENIKËS -SKENARI, VATH KORESHI DHE PENGU -ESAT MUSLIU DHE PËRRALLA E ZULULANDIT -BARDHYL MARTINIANI -NË DITË ZIE DHE DASHURIE -NËSE NUK I JAPIN PUNË SAIMIR KUMBAROS, QEVERIA BIE DY -FAMË BOTËRORE -LARGIM NGA LARGIMI -KUKULLA -A DO TA DËBOJMË KADARENË? -KADARE, ÇMIMI NOBEL DHE PATRIOTËT –PANAIRI I MBRETIT LAKURIQ -BALZAKU KA SHKUAR PËR KARTON -MIGJENI -ÇEREK ËNDËRR AMERIKANE -PËR RASTIN E KONSTANDIN XHUVANIT -BOBOJA -EVROPA NUK NA DO -ASGJË E RE NGA FRONTI I KRIMIT -MIRËSEVJEN PAPA FRANCESKU -KUSH NA MBRON -IDEALIST ME LISTË –FISHTA I HARRUAR, FISHTA I MALLKUAR -DY FJALË PËR FISHTËN, PO SI GJEJ ASKUND –CENTAURI KADARE NË PAZARIN E LETRAVE -KU BIE BANKA E SHQIPËRISË -DIGJET ONUFRI -KRONIKA E ZEZË -ARTAN SANTO MIK PËR NJË NATË -KUSH E KA RADHËN PAS ARTAN SANTOS? -KADARE, AGOLLI, ARAPI DHE KËPUCA KINEZE -AUTORITETET KANË RËNË -SNOBËT, SHAPLLABANËT DHE TRITOLI -BANDEROLA, FLAMUJ DHE VARREZË -S'KA POLITIKË KULTURORE -DIALOG ME NJË ROMANCIER Tre -GRETA GARBO DHE PASTRUESJA E MIGJENIT -ANA MARIA MONTI -AKTORI I FAMSHËM (PËR BUJAR LAKON) -FACOLETË DHE AMORPROP -BARIU I VERBËR QIELLOR -PUTHJA E CENSURUAR -FAGOT (PËR PRENG JAKOVËN) -SATIRIKON -SPEKTAKLI -KLASIKËT E PIAZOLËS -KARROCA -VARRI I BARDHË -STATUJA E LIRISË -BIBLIOTEKA PERSONALE -KRISHTLINDJET JANË TË KUQE -POEZIA, KJO DASHNORE Kater Pjesë nga libri me ese «Perdja», e Milan Kunderës. -Ç'ËSHTË PROVINCIALIZMI -NË VENDET E MËDHENJ? -PROVINCIALIZMINË VENDET E VEGJËL -AMELI -FAMA -DJALI DHE GJYSHJA -DIE WETLITERATUR

«Sa fjalë të bukura shqiptohen në kishë», mendonte Sajmir Strati. Do të ishte ideale që një nga fasadat e mëdha të katedrales «Nëna Terezë» të bëhej ky mozaik. Nuk mendoj kurrgjë tjetër. Figura e madhe, madhështore, në një lutje të nxehtë me zë të ulët. Dhe kori këndon, kori i grave të holla, me pamje ngasëse, fshehur bukur në buzagazin e çmendur e fin, të bëjnë të mendohesh thellë. Ato krijojnë atmosferën që lutja të ndihet, të përcillet tek fëmijët e pangrënë, të gjymtuarit, të lodhurit, të pashpresët... Nënë Tereza shtrëngon duart me përulësi të mrekullueshme, një pikë loti në faqet e rreshkura ku ndihet fort që luftonte thellë e pa pushim. Gjithçka kullonte si ujë. Ç'ndodh, thotë me vete Nëna e Shenjtë, a do të mundem vallë që kjo lutje të pranohet? Po sikur të mos jetë e mundur? Si do të jetë e mundur, momentin e duhur, pëshpëriti një lutje tjetër, i duhet madje të mbahet më fort tek mendimi i ngulitur, sikur t'ia dinim vlerën dhe ta duronim, do të ishte më bukur, do të luhej ende po ai rol i shpifur në teatër, meqenëse i është mbushur mendja se vetëm me lojë mund të shtyhet jeta... E tërhoqa paksa fillin e arsyetimit në mënyrë të çuditshme dhe vijonte të pyeste me zë të ngashëryer: Për kë flasin njerëzit atje, për kë? Ja, për atë që ndihem më ngushtë, që i mbaj qerpikët ulur, sikur të lutesha në të ftohtë, që pika të mbetet e tkurrur sa s'ka mu në lule të ballit, të mendimit... Dhe mbetet e kredhur rëndë pa sy e pa veshë, e ngrirë në formën e lutjes...

Shkëputur nga parathënia e Artur Zheji Në këtë shënim hyrës për librin me titull miklues a ironi therëse 'Ndikuesit", ku Budini studion rolet e gazetarëve nëpërmjet intervistave me ta, u jam përgjigjur pyetjeve të shtruara prej saj, që edhe pse në qendër kanë gazetarët, prekin raportet me politikanët dhe lojën e tyre të pushtetit. Me të drejtë, Budini kërkon të përkufizojë rolet e tyre (ose gjoja rolet e tyre, që shpesh ngjajnë si një alibi e përsosur e demokracisë që nuk kemi...) dhe zhvillimet ndërmjet mediave dhe politikës, pasi edhe sot, shumë dukuri kanë kundërthënie kategorike. Si studiuese, ajo shtron pyetje të udhëhequra nga preokupime etike si: Kush i përkufizon ngjarjet në Shqipëri? Çfarë rolesh mbeten pa luajtur mediat përballë politikës? Kush është i interesuar për rënien e besueshmërisë së mediave dhe demonizimin e tyre publik?

Shpesh në jetë, si dhe në art - në pikturën impresioniste - mënyra e rënies së dritës ndryshon krejt ngjyrën e sendit. Njësoj edhe në histori: këndi i ndriçimit mund t'i tjetërsojë ngjarjet. Ne kemi detyrë me zdritë anët e historisë sonë pa sajuar kënde. Me i ndriçue haptas, thjesht e nga të tëra anët, me dritën e lirë të diellit. Tej shpërthimeve emocionale, me pyetë veten qetë: pse mos me i trajtue vlerat e kulturës e të qytetërimit tonë sipas karatëve që kanë, më shumë jo, por edhe më pak pse? Të paktën ato vlera, rrënjët e të cilave janë aq të moçme sa më i moçmi i njohur deri sot sot në rajonin tonë, sa më i lashti i të lashtëve, Homeri.

Kur Laxnessi e quan veten, me anë të një personazhi letrar, si "më të madh se gjithë islandezët e tjerë " ai po shpallte një pretendim që me kalimin e kohës do bëhej aq jashtëzakonisht i vërtetë, sa të dukej si rezervë. Po të kemi parasysh përmasat e vogla të Islandës dhe rolin e saj të dorës së dytë në historinë moderne (ajo e deklaroi pavarësinë nga Danimarka vetëm më 1944), nuk habitemi aspak se Laxnessi perceptohet gjerësisht jo vetëm si artisti më i shquar i shekullt, por edhe si qytetari më me ndikim. Ai përvijohet si më i madh se çdo burrë shteti modern apo figurë fetare. Jo thjesht me krijimtarinë, por edhe me gazetarinë dhe eseistikën dhe qëndrimet politike, ai u ka dhënë formë dokeve të këtij kombi në ndryshim të shpejtë. “Laxness është një prej romancierëve më të mëdhenj të shek. XX në çdo gjuhë.”- New Yorker “Gëzohu lexues! më në fund u ribotua ky libër brilant, i mençur, zbavitës, një ndër 10 librat e mij më të dashur të të gjithë kohërave.”-Annie Proulx