Libri i ri disa korrigjime në shënimet sqaruese dhe hartat e "Dhiatës së Re" është përmbledhje studimore ku korrigjohen gabime të bëra gjatë shekujve në jetën e autorëve të Dhiatës së Re, në përcaktimet se kur e ku i shkruan ata shkrimet e tyre dhe se kur e ku punoi Shën Pali në qytete e fshatra ilire.

Historia e popullsisë së Lindjes së Mesme dhe Ballkanit.

‘Dom Nikollë Kaçorri kishte bashkuar në vetvete të gjitha vetitë më të mira të atdhetarëve shqiptarë të periudhës së Rilindjes dhe të kohës pas saj. Jo rastësisht qe gjendur në knvendin e shpalljes së pavaresisë në Vlorë më 1912. Jo rastësisht dhe aspak si klerik qe zgjedhur prej I. Qemalit në krahun e tij të djathtë... Ai ishte i së njejtës gjedhe me mendimtarët dhe veprimtarët e periudhës romantike, tek të cilët është vështirë të njësosh se cila është parësore e cila dytësore. Iluministi dhe misionari, kleriku dhe dijetari, kryengritësi dhe paqetuesi ishte e vështirë të veçoheshin e të përshkruheshin tek ai... Me mendimin dhe veprimin e Dom Nikollë Kaçorrit lidhen nisma, zhvillime, protagoniste, ngjarje, proçese historike, fare pak të studiuara në shkencën historiografike shqiptare... Një histori e Shqipërisë, si na e dëshmon edhe monografia e Hajredin Isufit. Nuk mund të rishkruhet duke u mbështetur gjithë në ato burime që dihen, gjithë në po ato dokumente që janë këshilluar deri më sot".

Libri i Joan J.Kontos na paraqet një studim të shkëlqyeshëm dhe është ndihmëse e çmuar për studimin e shoqërisë shqiptare gjatë viteve 1920 dhe fillimit të viteve 1930. Gjatë një vizitë në Shqipëri në qershor të vitit 1973, pata rastin të takohem në Tiranë me një mësues të mirënjohur pensionist. Ky më foli gjatë me shumë entuziazëm për Shkollen Teknike shqiptaro-amerikane. Nga ky takim si edhe nga biseda të tjera me shqiptarë, të formuar mes dy luftërave, dukej qartë me sa dashuri e ngrohtësi flitej për Shkollën Teknike shqiptaro-amerikane, për drejtorin si dhe gjithë personelin arsimor të shkollës. Në fjalët e tyre çmohej sinqerisht roli që ka luajtur shkolla në modernizimin e vendit.

KUJTESA E NJË POPULLI ASKUND DHE ASKUSH S’MUND TË KETË PRODHUAR ORGJI-NALITET DHE PARAANTIKITET SI SHQIPTARËT ME VESHJET E TYRE. Hapi i parë në likuidimin e një populli është të fshish kujtesën e tij historike. Shikatërroni lifrat e tij, kulturën e tij, historinë e tij.

Në këtë libër me kujtime udhëtimesh, Robert D, Kaplan, një ekspert i gjeopolitikës, i hedh një vështrim të mprehtë rajonit, i cili për shekuj me radhë ka qenë një pikëtakim për këmbime kulturore dhe tregtare, si dhe për këmbime idesh, Ai vendos të udhëtojë përreth brigjeve të Adriatikut, përmes Italisë, Sllovenisë, Kroacisë, Malit të Zi, Shqipërisë dhe Greqisë, për të zbuluar më tepër nga ngjarjet e zhvillimet rajonale, të cilat nuk transmetohen nëpër gazeta e lajme.

Në këtë libër janë paraqitur dhe trajtuar nën dritën dokumentare të burimeve arkivore disa prej momenteve më kyçe të historisë moderne të Shqipërisë, qysh prej lidhjes së Prizrenit e themelimit të shtetit modern shqiptar e deri te ardhja në pushtet e mbretit Zog. Të tëra ngjarjet dhe aktorët vendimtare historike janë parë ndryshe nga historigrafia nacional-komuniste, që ende sundon në ligjërimin tonë publik për historinë e kësaj periudhe, duke hapur kësisoj një shteg të ri për ta hulumtuar dhe interpretuar historinë tonë në një paradigmë të re.

...Gjuha shqipe u dha shumë prej te ashtuquajturve 'grekë' dhe 'turq' një mjet të përbashkët komunikimi dhe ndonjeherë një ndjenjë të përbashkët solidariteti, e cila mund të kapërcente ndarjen fetare dhe shpesh minonte fushatat e sulltanit. Me kalimin e kohës, shqiptarët u ndanë midis atyre që ndiqnin çështjen greke dhe atyre që ndoqën sulltanin. Ushtritë otomane në Ballkan i varën shumë shpresat te luftetarët shqiptarë, të krishterë dhe myslimanë, të kontraktuar me një pagë mujore dhe Porta e Lartë shqetësohej me të drejtë rreth pamundësisë për të besuar tek ata. Shqiptarët etnikë gjithashtu ishin në qendër të kryengritjes greke.

Imperator është një përshkrim historik shumë dimensional, që sjell figurën e qytetërimit që në fillimin e gjeneratës së tij, përshkrim se si u zhvilluan civilizimet, qëllimi i të cilave ishte dorëzimi i fronit në breza pasardhës, nëpërmjet një rregulli strikt - "ligji i religjionit duhet të dominonte". Për krahasim, 100 vitet e fundit kanë ndërprerë rrugëtimin e të së kaluarës të popullit Imperator, prandaj sjellja e historisë së Shqipërisë përben një domosdoshmëri për vazhdimin e rrugëtimit.

Ismail Qemal Vlora përgjatë gjithë jetës u shqua si një lider i shkëlqyer. Një njeri i drejtë dhe i ndershëm, i cili besonte në atë që predikonte dhe në atë që bënte. Ai ishte i duruar, këmbëngules dhe i qëndrueshëm. Ai kërkonte që t’i bindte dhe motivonte të tjerët dhe jo t’i detyronte ata drejt realizimit të synimeve të përbashkëta. Ai veproi në kohën e duhur dhe me stilin e tij të lidershipit arriti të themelonte një shtet. Ismail Qemali pati përballë pengesa thuajse të pakapërcyeshme, por me gjeninë e tij ai shpalli Pavaresinë, pa një ushtri dhe pa zhvilluar luftë. Është fati ynë që kemi pikërisht atë themeluesin e shtetit shqiptar dhe modelin par excellence ku mund të mësojmë e të frymëzohemi, për të tejkaluar sfidat e së ardhmes.

La propagande totalitaire a marque substanticllenient l'histoire du xxc siecle. S'attachant au cas de L Albanie, Artan Fuga analyse en detail l'histoire, les demarches idcologiques, les modes de manipulation, 1'infrastructure, les principaux axe> terminologiques, le langage, la symbolique, les acteurs de la propagande totalitaire. L'Albanie presente un cas bien particulier parce qu'il s'agit d'une propagande totalitaire menee dans le cadre d'une socicte majo-ritairement de confession islamique, principalemcnt rurale, d'uii Etat totalitaire qui apres 1960 s'est retire du camp sovietique.

Një përmbledhje e veçantë me tregime të shkurtra, që mund të lexohet edhe si ëroman lirik. Copzat e kujtimeve të fëmijerisë thuren këndshëm në një të tërë me zërin e një vogëlusheje, Jing Cusë. Rrëfimi fillon në vitin 1926, kur ajo ishte shtatë vjeçe dhe vazhdon derisa mbush trembëdhjetë vjeç. Paralelisht me zhvillimin e ngjarjeve shtohen edhe aftësitë e saj për të kuptuar botën. Kornizën e rrëfimit e përbejnë ndodhitë familjare, por ftymën e gjakun ia japin vëzhgimet e saj të hollësishme mbi njerëzit dhe gjërat që e rrethojnë.

Këtë radhë "universiteti alternativ" ua sjell një kryevepër, Rimendimi i historisë botërore, të Marshall G.S. Hodgson [1922-19BB], ish-profesor i historisë nga Universiteti i Chicagos, shkruar qysh në vitet e tij studentore, grupuar më vonë nga Edmund Burke, në tre pjesë: "Europa në kontekstin global", "Islami në kontekstin global" dhe "disiplina e histories botërore" që është botuar pas vdekjes së autorit. Në këtë studim Hodgson, ky "kundërshtues i ndërgjegjshëm" [conscientious objector] trajton historinë globale në përgjithësi dhe atë islame në veçanti", gjithnjë duke sfiduar paradigmën e studimeve qytetërimore, përjashtimizmin dhe supermacizmin perëndimor historik dhe qytetërimor.

Që pri Tivarit deri në Prevaz Gjith kund lishon dilli vap dhe rrez, Asht toka jon të parët na i kan lan, Kush mos të përkas se vdesim të tan. Se vdesim si burrat qi vdiqen që motit. Për mos me u turpëru para Zotit!